Psychoterapia Gestalt
Psychoterapia Gestalt to jeden z głównych nurtów podejścia humanistyczno-egzystencjonalnego, stworzony przez Fritza i Laurę Perlsów w połowie XX wieku. Powstał, jako alternatywa wobec tradycyjnych nurtów psychoanalitycznych oraz behawioralnych, podkreślając konieczność spojrzenia na człowieka, jako na niepodzielną całość. Integruje aspekty biologiczne, emocjonalne, poznawcze, interpersonalne, systemowe oraz egzystencjalno-duchowe.
Słowo „Gestalt” oznacza po niemiecku całość, formę lub figurę, podkreślając podstawową ideę terapii – domykanie niedokończonych doświadczeń, które wpływają na nasze obecne życie. Cierpienie psychiczne powstaje wówczas, gdy określone potrzeby, emocje i pragnienia pozostają poza obszarem świadomości jednostki Kluczową rolę odgrywa tu świadomość bieżącego doświadczenia w „tu i teraz”. W terapii nie skupiamy się, więc na szczegółowej analizie przeszłości, lecz na obserwacji tego, co klient doświadcza obecnie – emocji, myśli, impulsów, doznań płynących z ciała. W efekcie, niedokończone lub trudne sytuacje z przeszłości często same się ujawniają, umożliwiając ich przepracowanie w teraźniejszości.
Praca terapeutyczna w nurcie Gestalt opiera się na integracji ciała, emocji i umysłu odbywa się głównie przez dialog i kontakt z terapeutą, który może wspomóc w poszerzeniu świadomości i odkrywaniu źródła trudności. Terapeuta może też korzystać z różnorodnych technik doświadczeniowych, takich jak eksperymenty, praca z ciałem, oddechem czy snami. Eksperymenty dostosowane są do indywidualnych potrzeb a przede wszystkim gotowości klienta i mogą przyjmować różnorodne formy m.in. z użyciem materiałów plastycznych, kart, czy metafory czy tzw. „pracy z pustym krzesłem”, dialogu z bliską osobą, eksperymentowanie z innym sposobem siedzenia, mówienia czy komunikowania się. Dzięki temu możliwe staje się testowanie nowych postaw, sposobów reagowania i wyrażania siebie, które mogą potem zostać przeniesione na codzienne życie.
Ważnym aspektem terapii jest także praca z ciałem i ruchem. Poprzez uważność na sygnały cielesne, klient uczy się dostrzegać i rozumieć napięcia oraz blokady. Ćwiczenia ruchowe czy oddechowe pomagają w regulacji emocji, zwiększeniu świadomości własnego ciała, rozumienia siebie i swoich potrzeb a także uwolnieniu tłumionych emocji.
Kluczową rolę w terapii Gestalt pełni jednak relacja pomiędzy terapeutą a klientem. Ich wspólnym zadaniem jest stworzenie bezpieczeństwa i zaufania, tylko wtedy klient będzie mógł docierać do swoich prawdziwych przeżyć, odkładając maski i obrony, które w innych czasach i okolicznościach pomagały mu się chronić przed zranieniami, a z czasem stały się usztywnionymi mechanizmami. Terapeuta jest nie tylko obserwatorem, lecz aktywnym uczestnikiem spotkania. Dzieli się swoimi spostrzeżeniami i odczuciami, jeśli może to przynieść korzyść w procesie terapii.
Relacja stanowi w pewnym sensie laboratorium dla innych życiowych relacji klienta. Może w niej uświadomić sobie powtarzające się tematy i schematy, dotrzeć do niewyrażonych emocji i jeśli zechce może próbować coraz bardziej autentycznej ekspresji siebie a doświadczenia i umiejętności zbudowane w gabinecie przenieść na inne relacje. Wiele badań naukowych jednoznacznie potwierdza podobną skuteczność psychoterapii Gestalt jak i innych nurtów, wskazując na relację terapeutyczną, jako główny czynnik leczący w przypadku różnych trudności i zaburzeń. Dzięki terapii Gestalt klient zyskuje większą świadomość własnych potrzeb i ograniczających go mechanizmów, co pozwala mu dokonywać świadomych wyborów oraz pełniej i bardziej satysfakcjonująco przeżywać swoje życie. Celem terapii nie jest zmienianie osoby, lecz wspieranie jej w odzyskiwaniu wolności i zdolności do świadomego podejmowania decyzji
Terapia Akceptacji i Zaangażowania (Acceptance Commitment Therapy)
Terapia Akceptacji i Zaangażowania (ACT) jest odmianą terapii poznawczo-behawioralnej, w której poza technikami radzenia sobie z trudnymi myślami i emocjami (element poznawczy), zmianą zachowania (element behawioralny), obecne są elementy pracy z uważnością (mindfulness) a także z klaryfikacją wartości, które nadają życiu sens i są niezbędnym paliwem do zmiany. Model ten zakłada, że codzienne funkcjonowanie każdego z nas w pewnych aspektach wiąże się z cierpieniem, jednakże dzięki ćwiczeniu elastyczności psychologicznej, możemy mimo wszystko prowadzić świadome i spełnione życie.
Terapia ACT ma ugruntowane podstawy naukowe i wysoką potwierdzoną badaniami skuteczność poprawy jakości życia w różnych obszarach, przy wielu problemach oraz zaburzeniach. Pomaga traktować pojawiające się trudności życiowe z otwartością i życzliwością dla samego siebie, co możliwe jest dzięki relacji z terapeutą.
Trening elastyczności psychologicznej pozwala porzucić walkę z tym, co jest poza naszą kontrolą i angażować się w ważne dla nas działania. Ważnym elementem jest rozwijanie potrzebnych klientowi umiejętności np. rozwiązywania problemów, budowania nawyków, kojenia się, dobrej komunikacji, relaksacji czy empatii. W terapii ACT ważna jest aktywna rola klienta i zaangażowanie podczas sesji i między sesjami, oczywiście takie, jakie jest możliwe na danym etapie.
Zdecydowanie nie jest to tylko terapia “gadana” i jej ważną częścią są doświadczenia, ćwiczenia, praca z metaforami, kartami, obrazem czy muzyką. Wszystko to służy uelastycznieniu nawykowych reakcji i poszerzanie widzenia i rozumienia swoje sytuacji. Terapeuta może udostępniać klientowi nagrania, materiały psychoedukacyjne czy karty do uzupełnienia. Opierając się na celach i wartościach odbywamy poszerzającą świadomość podróż w stronę życia, w którym jest więcej witalności i sensu.
Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach (TSR)
Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach jest to podejście przeważnie pracy krótkoterminowej, w której terapeuta pracuje na Twoich zasobach i mocnych stronach. Jak nazwa wskazuje, w centrum jest znalezienie najbardziej optymalnego rozwiązania trudności, a nie skupianie się na problemie, czy jego przyczynie. To Ty jesteś ekspertem od swojego życia i Ty wiesz, co i jak można zmienić. Terapeuta pomaga Ci ustalić potrzeby, cele i odpowiednimi pytaniami znaleźć sposób, aby do nich dotrzeć.
Założenia TSR: Jeśli coś działa, rób tego więcej. Jeśli coś nie działa, rób coś innego. Jeśli coś się nie zepsuło, nie naprawiaj. Nie komplikuj. Życie jest naprawdę proste.